Meer info over GGO | Definities
Uit de definitielijst van de Commissie Genetische Modificatie (COGEM) zijn onderstaande definities overgenomen. De volledige lijst definities van de COGEM staat op de COGEM-site.
Besluit genetisch gemodificeerde organismen
In Nederland mag alleen met GGO’s gewerkt worden met een vergunning. Deze vergunningen worden afgegeven door VROM op grond van het Besluit GGO. Onder het Besluit GGO 'hangt' de Regeling GGO.
Via het Besluit GGO Wet milieugevaarlijke stoffen en de Regeling GGO zijn de Europese richtlijnen 98/81/EG en 01/18/EG geïmplementeerd in de Nederlandse wetgeving.
Technieken waarbij (delen van) biologisch leven geanalyseerd en gebruikt worden voor de ontwikkeling en verbetering van producten en productieprocessen voor industriele, agrarische en maatschappelijke toeppassingen. Biotechnologie wordt gebruikt als verzamelnaam voor onder andere genomics, medische biotechnologie en genetische modificatie.
Bureau Genetisch Gemodificeerde Organismen (Bureau GGO)
Het Bureau GGO houdt zich bezig met de vergunningverlening in het kader van het Besluit GGO. Het is het contactpunt voor de informatieverstrekking met betrekking tot kennisgevingen en vergunningaanvragen. De uiteindelijke beschikking op kennisgevingen en vergunningaanvragen geschiedt door het ministerie van VROM.
Het Cartagena protocol, ook wel bioveiligheidsprotocol genoemd, is een protocol onder het VN-verdrag inzake biologische diversiteit. Het heeft tot doel bij te dragen aan het waarborgen van de veiligheid bij de verplaatsing van, handelingen met en gebruik van GGO’s, die mogelijk de bescherming en het duurzame gebruik van de biodiversiteit in gevaar kunnen brengen. Het bevat voornamelijk regels over de grensoverschrijdende verplaatsing van GGO’s.
Genetische modificatie waarbij soorteigen DNA in een organisme wordt gebracht (in tegenstelling tot transgenese).
Coëxistentie in de landbouw betreft de mogelijkheid van het in harmonie naast elkaar bestaan van de teelt van genetisch gemodificeerde gewassen naast conventionele of biologische landbouw. In sommige gevallen kunnen gewassen zich namelijk door uitkruising of vermenging, verspreiden naar de velden van anderen.
Commissie Genetische Modificatie (COGEM)
De COGEM adviseert de regering over de risico-aspecten van genetische modificatie voor het milieu. Daarnaast signaleert de COGEM ethische en maatschappelijke aspecten van genetische modificatie.
“The European Food Safety Authority”. De Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid verstrekt onafhankelijke wetenschappelijke adviezen over alle aangelegenheden die direct of indirect van invloed zijn op de voedselveiligheid van mens en dier. De EFSA heeft een ruime taakstelling. Het agentschap bewaakt alle stadia van de voedselproductie en -voorziening, van de primaire productie en de veiligheid van diervoeders tot en met de levering van voedingsmiddelen aan de consument.
De regelgeving voor biotechnologie is hoofdzakelijk gebaseerd op Europese richtlijnen en verordeningen. Een richtlijn is een Europese regel die is gemaakt door alle lidstaten samen. Een richtlijn gaat niet boven de nationale wetgeving, maar moet daarin wel geïmplementeerd worden door de lidstaten. Voor de milieurisicoanalyse zijn twee Europese richtlijnen van belang. De eerste is de richtlijn 98/81/EG betreffende het ingeperkt gebruik van genetisch gemodificeerde micro-organismen. De tweede richtlijn is 2001/18/EG inzake de doelbewuste introductie van genetisch gemodificeerde organismen in het milieu. Beide richtlijnen zijn geïmplementeerd in de Nederlandse wetgeving via het Besluit GGO Wet milieugevaarlijke stoffen en de Regeling GGO.
De regelgeving voor biotechnologie is hoofdzakelijk gebaseerd op Europese richtlijnen en verordeningen. Een Europese verordening is een wet die door alle lidstaten samen is opgesteld en die ook in alle lidstaten direct geldt. Een verordening staat boven de nationale wetgeving. Verordening (EG) nr. 1830/2003 heeft betrekking op de traceerbaarheid en etikettering van genetisch gemodificeerde organismen en de traceerbaarheid van met genetisch gemodificeerde organismen geproduceerde levensmiddelen en diervoeders en tot wijziging van richtlijn 2001/18/EG. Verordening (EG) nr. 1829/2003 heeft betrekking op genetisch gemodificeerde levensmiddelen en diervoeders.
Voedingsmiddelen met gezondheidsbevorderende componenten.
Een DNA fragment dat de genetische informatie bevat die meestal overeenkomt met de informatie om een eiwit te maken. Een gen is opgebouwd uit een opeenvolging van nucleotiden, die afhankelijk van de volgorde coderen voor een erfelijke eigenschap. Eén gen bestaat al snel uit een duizendtal nucleotiden.
Erfelijkheidsleer. Tak van de biologie die de erfelijke biologische kenmerken van de levende organismen en de wijze waarop ze worden overgedragen, bestudeert.
Genetische modificatie van een organisme door het inbrengen of verwijderen/blokkeren van specifieke genen met behulp van moderne moleculaire biologische technieken.
De erfelijkheid betreffende.
Bepaalde delen van het DNA van een organisme zijn kunstmatig en veranderd op een manier die door kruising of natuurlijke recombinatie niet mogelijk is. De genetische modificatie kan uitgevoerd worden op planten, dierlijke cellen, bacteriën, virussen en schimmels.
Genetisch gemodificeerd organisme (GGO)
Organisme waarvan het genetische materiaal veranderd is op een wijze die van nature niet mogelijk is door voortplanting of natuurlijke recombinatie en die het vermogen bezit dat genetisch materiaal te vermenigvuldigen of over te dragen.
Informatie over een bepaald erfelijk kenmerk, dat in de volgorde van de basen in het DNA ligt. Met deze genetische code wordt onder andere aangegeven welke eiwitten door een cel gesynthetiseerd kunnen worden.
Gelijk aan genetische modificatie. De term “genetische manipulatie” wordt doorgaans gebruikt door tegenstanders.
Het materiaal waarop de genetische informatie ligt, zoals DNA en RNA.
Het kunstmatig veranderen van bepaalde delen van de genen van een organisme op een manier zoals het door voortplanting of natuurlijke recombinatie niet mogelijk is.
Benaming voor de techniek die leidt tot veranderingen in het genetische materiaal.
Genetisch gemodificeerd organisme.
Genetically modified organism.
Nageslacht afkomstig van twee genetisch verschillende organismen. Deze organismen kunnen beiden een verschillende wenselijke eigenschap bezitten. Kruising kan leiden tot een nieuw organisme dat beide wenselijke eigenschappen bezit.
Genetische modificatie van organismen en handelingen met genetisch gemodificeerde organismen in een afgesloten ruimte. In deze ruimte worden fysische barrières toegepast, al dan niet in combinatie met chemische en biologische barrières, om contact van het GGO met mens en milieu te beperken.
De term integriteit wordt in uiteenlopende contexten toepast, op mensen, dieren en planten. Het is bij uitstek een historisch en cultureel bepaalde ethische notie. In het beroep op integriteit wordt verwezen naar de eigen standaarden die dienen te worden gerespecteerd en die veelal verbonden zijn met de identiteit of levensbeschouwing van bepaalde groepen. Met integriteit worden waarden aangeduid zoals heelheid, gaafheid, natuurlijkheid, eerlijkheid, etc.
Alle activiteiten met een genetisch gemodificeerd organisme die niet onder ingeperkt gebruik vallen. Onder meer veldexperimenten, teelt, gentherapie en de toelating van producten op de markt vallen in deze categorie.
Een gen waarmee selectie kan plaatsvinden op organismen waarbij de genetische modificatie is geslaagd. Een markergen wordt samen met het gen van interesse ingebouwd in het genetische materiaal van het gastheerorganisme. Het is zodanig gekoppeld met de gewenste eigenschap dat zijn aanwezigheid voldoende is om te voorspellen of de plant de eigenschap wel of niet heeft. Antibioticumresistentiegenen worden vaak als markergen gebruikt.
Een aanvraag van een vergunning voor het op de markt brengen van genetisch gemodificeerde producten op basis van EU richtlijn 2001/18/EC. De aanvraag dient te gebeuren in één van de lidstaten van de EU en wordt vervolgens beoordeeld door alle lidstaten van de EU. De eventuele toestemming is geldig voor alle lidstaten van de EU.
Voedingsmiddelen en ingrediënten die in vorm en omgang tot dusverre niet in significante mate in EU lidstaten zijn geconsumeerd. Novel foods dienen op basis van EU wetgeving voor marktintroductie op veiligheid te worden beoordeeld.
Moleculair proces waarbij extern toegediend DNA wordt ingebouwd in het genoom van het ontvangende (micro)organisme.
Onder het Besluit GGO 'hangt' de Regeling GGO. De Regeling GGO bevat nadere regels, algemene veiligheidsvoorschriften en inrichtings- en werkvoorschriften voor het werken met GGO’s. De Regeling GGO is voornamelijk van toepassing op het ingeperkt gebruik.
Een genetisch gemodificeerd organisme.
Genetische modificatie waarbij soortvreemd DNA in een organisme wordt gebracht (in tegenstelling tot cisgenese).
Verdrag inzake biologische diversiteit
Het verdrag is in Rio de Janeiro geopend voor ondertekening (zie “RIO”). Het heeft als doel het behouden van de biologische diversiteit, het duurzame gebruik van de bestanddelen daarvan en de eerlijke en billijke verdeling van opbrengsten die voortvloeien uit het gebruik ervan. Biodiversiteit is de verscheidenheid van het leven op aarde, op het niveau van genen, soorten en ecosystemen. De waarde van biologische diversiteit wordt hierbij niet alleen vanuit het perspectief van de mens bekeken, maar ook vanuit het perspectief van de eigen, intrinsieke waarde van de natuur. De regels waaronder handel en transport van genetisch gemodificeerde organismen zijn toegestaan zijn verder uitgewerkt in een apart verdrag: het Cartagena protocol.
Dit principe is vastgelegd bij “het verdrag van Rio”. Het principe stelt dat nieuwe technologieën niet zonder voorzorgen mogen worden toegepast als ze risico’s voor het milieu of de gezondheid lijken op te leveren, zelfs als wetenschappelijk onderzoek die risico’s (nog) niet onoms
login
Mindcheck is een initiatief van Wageningen Universiteits Fonds (WUF). Realisatie: CB-Media & Sync. Creatieve Producties