September | Polarisatie rond genetische manipulatie

Na jarenlang protest durven alleen multinationals nog geld te steken in genetisch gemodificeerde gewassen, constateert NRC op zaterdag 27 september 2008. ‘Het is een schande, zeggen plantwetenschappers, dat de gewassen ondanks hun voordelen in Europa geen voet aan de grond krijgen.’

Het NRC Handelsblad bericht over proefveldjes die vernield worden door tegenstanders van genetische modificatie. ‘Wat moeten we tegen deze fanatiekelingen doen?’ vraagt een boze wetenschapper zich af.

‘Het op de markt brengen van een genras is extreem duur geworden door de verplichte risicoanalyses en aansprakelijkheidsregels. Die hebben de kosten van een commercieel genras doen stijgen tot, zo schatten veredelaars, zon tachtig miljoen euro. Een conventioneel ras waarbij het gewenste DNA via kruising wordt ingebracht kost nog geen vijfde daarvan. Niet omdat het rechtstreeks ingrijpen in het DNA duurder is, maar omdat de genrassen onder een andere Europese regelgeving vallen’, schrijft NRC. 

Omdat het zo duur en risicovol is geworden, investeren nu wereldwijd nog slechts een paar grote, multinationale zaadbedrijven en chemieconcerns in het testen en de op de markt brengen van genplanten. Duurt dit nog lang, dan hebben straks die paar bedrijven alle genrassen in handen, wat de voedselvoorziening kwetsbaarder maakt.

Dirk Inze, directeur van het Departement van Planten Systeembiologie zou graag zien dat de Europese politici ophielden continu op de rem te staan en meer durf hadden, maar erkent dat dit lastig voor hen is. Door het jarenlange benadrukken van de milieubeweging dat de rassen gevaarlijk zijn, is het grote publiek dat gaan geloven. ‘Ik zie dit Europees verzet als een grote historische vergissing. Het verzet heeft de kleinere zaadbedrijven enorm huiverig gemaakt om in de technologie te investeren. De vraag is nu: hoe kun je die negatieve beeldvorming doorbreken?’

Plantkundige Sjef Smeekens van de Universiteit Utrecht betreurt het achteraf dat de Nederlandse plantwetenschappers de milieubeweging vrij spel hebben gegeven. Dat ze geen tegenwicht hebben gegeven met advertentiespotjes of advertorials. Het zou geen zin hebben gehad, zegt Evert Jacobsen, hoogleraar Plantenveredeling op de Wageningen Universiteit en vijftien jaar voorzitter van de Cogem, de commissie die over de veiligheid van veldproeven adviseert. Volgens hem zouden advertorials de discussie alleen maar verder hebben gepolariseerd; ook in Engeland hebben gezamenlijke verklaringen van wetenschappers niet geholpen. Volgens Jacobsen is het ironisch dat het verzet van milieugroepen juist datgene in de hand werkt waarvoor zij waarschuwen: dat multinationals alle genrassen in handen krijgen.

Het hele artikel ‘Gedegen gemanipuleerd’ is alleen toegankelijk voor NRC-abonnees